Светски ден на хипертензија: живеј подолго со секое мерење

Клучни точки:

• Зошто високиот крвен притисок претставува толку голем проблем за модерниот човек?
• Точно мерење на крвниот притисок - прв чекор кон контрола на хипертензијата
• На кои мерачи на крвен притисок можете да им верувате? 

Крвниот притисок – еден од најчесто мерените здравствени показатели во секое домаќинство. Без разлика дали станува збор за рутинска проверка или за следење на постоечка здравствена состојба, апаратот за мерење крвен притисок е често еден од основните уреди и средства во домашната аптека на секој човек. Причината за тоа е јасна – начинот на живот, исхраната и секојдневниот стрес имаат значително влијание врз здравјето на срцето и крвните садови. 

Сепак, контролата на крвниот притисок треба да биде постојана и доследна, а не само во моменти на стрес или при ненадејна потреба. Хипертензијата (висок крвен притисок) претставува предизвик за 625.000 милиони македонски граѓани на возраст од 30 до 74 години, според податоци на СЗО (1) или околу 64% од целокупната популација во овие возрасни граници. Истите статистики покажуваат дека само еден од петмина со висок крвен притисок успева да постигне соодветна контрола врз својата состојба (2). Поради ова, но и поради низа други причини, хипертензијата претставува социјално значајна болест, позната и како „тивкиот убиец“. 

За да се подигне јавната свест за овој проблем, на 17 мај го одбележуваме Светскиот ден на хипертензијата. Оваа година (2025), слоганот на денот е: „Измери го крвниот притисок точно, контролирај го, живеј подолго.“ Во овој напис ќе ја објасниме главната порака на оваа иницијатива, преку три клучни точки: точно мерење, добра контрола и подолг и поквалитетен живот со хипертензија. 

Што се смета како нормален крвен притисок?

Хипертензијата, позната и како висок крвен притисок, е состојба во која притисокот на крвта врз ѕидовите на артериите е постојано покачен. Ова го тера срцето да работи понапорно, што со текот на времето може да доведе до сериозни здравствени проблеми. Доколку не се следи и контролира, хипертензијата го зголемува ризикот од срцев удар, мозочен удар, срцева слабост, оштетување на бубрезите и губење на видот. Бидејќи често се развива без јасни симптоми, хипертензијата се нарекува „тивок убиец“, па затоа редовното мерење и одржување на притисокот во нормални граници се клучни за долгорочното здравје. 

Во таа насока, здравите и ризичните вредности на крвниот притисок се одредуваат според повеќе фактори, но најчесто според категориите поврзани со возраста на пациентот. Горната вредност при мерењето се нарекува систолен притисок и ја претставува највисоката вредност на притисок во циркулаторниот систем кога срцето се контрахира и пумпа крв во артериите. Долната вредност е позната како дијастолен притисок и ја покажува најниската вредност на притисок во артериите кога срцето се релаксира и се полни со крв. 

Нормални и препорачани вредности на крвен притисок според возрасни групи:
 
Деца (3 до 12 години): 
Систолен: приближно 80–110 mmHg 
Дијастолен: 60–70 mmHg 
 
Тинејџери (13-19 години): 
Систолен: околу 90-120 mmHg 
Дијастолен: 60-80 mmHg 
 
Возрасни (19-59 години): 
Систолен: до 120 mmHg 
Дијастолен: up to 80 mmHg 
 
Повозрасни (над 60 години):  
Систолен: 120-140 mmHg  
Дијастолен: below 90 mmHg 

Зошто високиот крвен притисок поминува долго време незабележан? 

Главната причина зошто хипертензијата долго време останува незабележана е тоа што во раните фази не предизвикува специфични симптоми. Човек може да се чувствува сосема нормално – да работи, спортува и живее – без никакви јасни знаци за здравствен проблем. 
 
Хипертензијата со текот на времето врши притисок врз ѕидовите на крвните садови и срцето. Ова оптоварување не предизвикува болка или непријатност на почетокот, па повеќето луѓе и не се сомневаат дека нивниот крвен притисок е надвор од нормалните граници. 
 
Дополнително, симптомите – кога ќе се појават – често се неспецифични: главоболка, замор, лесна вртоглавица или пулсирање во ушите. Овие тегоби обично се припишуваат на стрес, недостиг на сон или претерана работа, и ретко го водат пациентот директно до лекар. 

Занемарување на редовно мерење и недостаток на прецизна опрема 

Недостатокот на редовни превентивни прегледи дополнително го влошува проблемот. Многу луѓе го мерат крвниот притисок дури тогаш кога веќе имаат сериозни тегоби или по повод настани како што се подготовка за операција. Често се случува и да се користат стари, некалибрирани или неточни апарати за мерење, кои можат да дадат погрешни резултати. Непрецизните мерења водат или до лажно чувство на сигурност, или до непотребна вознемиреност, што го отежнува навременото дијагностицирање и контролирање на хипертензијата. 

Недостаток на редовно мерење на крвниот притисок дома 

Друг значаен фактор за високите стапки на хипертензија е недостатокот на воспоставени навики за сопствено мерење во домашна средина. Иако мерењето на крвниот притисок дома е признато како еден од најефикасните начини за рано откривање и следење на болеста, многу луѓе не практикуваат редовно мерење на притисокот дома. Некои се плашат да откријат проблем, други не знаат како правилно да го мерат притисокот, а трети едноставно не ја разбираат важноста на оваа навика. Така, без редовно мерење дома, повеќето пациенти долго време остануваат несвесни за својата состојба. 
 
Според Светската здравствена организација, 46% од луѓето со хипертензија не знаат дека боледуваат од оваа болест. Ова значи дека речиси еден од двајца луѓе со висок крвен притисок живеат без дијагноза и без потребното лекување, додека ризикот од мозочен удар, срцев удар или бубрежна несаканост се зголемува со секоја измината година(3). 
 
Оваа „невидливост“ на хипертензијата е причината зошто редовното и правилно мерење на крвниот притисок - како во лекарската ординација, така и дома - е толку важно. Само преку активна превенција и навремено откривање можеме да ги спречиме сериозните последици што се јавуваат кога веќе е премногу доцна.

Прецизно мерење: првиот чекор кон подолг живот 

Правилното и точно мерење на крвниот притисок е основа за лекување и контрола на хипертензијата. Без прецизни мерења, лекарите не можат да проценат дали пациентот има висок крвен притисок, колку е сериозна неговата состојба и дали пропишаната терапија е ефикасна. 
 
Точното мерење на крвниот притисок значи добивање на вистинската вредност – со калибриран уред, во правилни услови и со соодветна техника. Ова е основа за точна дијагноза. Ако мерењето не е точно, дури и најдобрата терапија може да биде погрешно насочена. 

За мерењето да биде што попрецизно, мора да се исполнат одредени услови (4):  

• Мерењето треба да се изврши во тивка просторија со оптимална температура.
• Пациентот не смее да пуши, консумира кафеин, јаде или вежба најмалку 30 минути пред мерењето.
• Пред самото мерење, пациентот треба да остане седејќи и релаксиран 3 до 5 минути.
• За време на мерењето не се смее да се зборува - ниту пациентот, ниту медицинскиот персонал. 

Позицијата на телото исто така е клучна (4): 

• Пациентот треба да седи со исправен грб. Нозете треба да бидат поставени на подот, не едната врз другата.
• Раката треба да биде откриена и поддржана на маса, со средината на раката на ниво со срцето. 

Но, мерењето е само првиот чекор. Кога ќе се постави дијагнозата, вистинскиот предизвик започнува - правилната контрола на крвниот притисок. Ова значи одржување на неговите вредности во нормални граници на долг рок преку комбинирање на здрав начин на живот (исхрана, физичка активност, ограничување на стресот и солта) и редовно мониторирање. Контролата вклучува преземање активни мерки за одржување на здрав крвен притисок, а не само моментално мерење. Целта е да се заштитат крвните садови, срцето и органите од штетата што ја предизвикува високото крвно. 
 
Така, точноста во мерењето и систематската контрола оди во пар со рака. Без едното, другото е невозможно. 

Колку лесно може да се вклопи во секојдневниот живот? 

Мерењето на крвниот притисок не мора да биде комплициран или мачен процес. Само неколку минути на ден, следејќи ги основните правила, можат да обезбедат вредни информации за нашето здравје. Вклучувањето на мерењето во вашата дневна рутина - на пример, наутро пред работа или навечер пред спиење - може да стане лесна и природна навика, слична на миењето заби. На овој начин, редовното следење станува дел од грижата за себе без да ни го оптоварува денот.

Мерењето на крвниот притисок дома игра клучна улога во успешното справување со хипертензијата. Податоците собрани дома се многу поиндикативни за вистинската состојба на пациентот и овозможуваат попрецизна проценка на ефикасноста на третманот.

Sendo: доверба и прецизност во грижата за крвниот притисок 

На 17 мај – Светскиот ден на хипертензијата – вниманието на целиот свет е насочено кон превенцијата и контролата на една од најраспространетите „тивки“ болести. За оваа борба да биде успешна, не е доволна само свесноста – потребни се и практични решенија за секојдневниот живот. Еден од клучните елементи е поседувањето на сигурен апарат за мерење на крвниот притисок во домашни услови – уред на кој можеме да се потпреме во секој момент. 
 
Изборот на вистинскиот апарат е важен, бидејќи точноста на мерењето е основа за правилно следење и лекување на хипертензијата. Во таа насока, решенијата што ги нуди Sendo се прилагодени на потребите на секој што сака да го следи своето здравје од удобноста на сопствениот дом. 
 
SENDO Advance 3 е целосно автоматски дигитален апарат за мерење на крвен притисок кој комбинира висока клиничка точност со едноставна употреба. Дизајниран специјално за употреба во домашни услови, уредот користи патентирана HIRA технологија (Heartbeat Irregularity Rate Analysis) за откривање на абнормални срцеви ритами (аритмии). Благодарение на овие карактеристики, можете да се потпрете на објективни и сигурни резултати при секое мерење. 

 
Препознавајќи ја потребата од пристап до квалитетни уреди за мерење на крвен притисок, Sendo ја започна иницијативата „Секоe срце е важно“. Преку оваа кампања, секој има можност да врати стар апарат – без разлика на моделот или брендот – и да добие попуст за премиум моделот SENDO Advance 3. Покрај поддршката за контролата на хипертензијата, оваа иницијатива промовира и грижа за животната средина преку намалување на електронскиот отпад. 
 
Контролата на крвниот притисок е најлесна кога знаеме кога доаѓа до негови промени. Светскиот ден на хипертензијата токму на тоа повикува – овој важен здравствен показател да се мери сигурно, следејќи ги прецизните насоки опишани погоре. Со оглед на стресниот начин на живот што го водиме, потребно е да се потпреме на уред кој нема да нѐ доведе во заблуда или да ни создаде непотребни сомнежи и напнатост. SENDO Advance 3 е вистинскиот помошник кој ни дава мир – знаејќи дека вредноста на притисокот што ја гледаме на екранот е вистинската. 
 
Дознајте што беше во фокусот на минатогодишната тема за Светскиот ден на хипертензијата и како Sendo ве насочи токму тука. 

_________________________________________________________

Често поставувани прашања: 

Колку често треба да го мерам крвниот притисок дома ако имам хипертензија? 

• Ако веќе сте дијагностицирани со хипертензија, најдобрата пракса е да го мерите крвниот притисок најмалку двапати дневно - еднаш наутро и еднаш навечер. Важно е мерењата да се прават во исто време секој ден, во релаксирани услови, за да се следат реалните флуктација и да се помогне во правилното лекување.. 

Што значи ако уредот при секое мерење прикажува различни вредности? 

• Мали варијации помеѓу поединечните мерења се нормални. Крвниот притисок природно флуктуира во зависност од моменталната состојба на телото. Сепак, ако разликите се големи и постојани, тоа може да биде знак за неисправна техника на мерење или потреба од понатамошен медицински преглед.